Didem Yazıcı

Cevdet Erek, ‘Çıngır/Jingle’, 2012, Galeri Manâ’nın izniyle, Künstlerhaus Stuttgart, Fotoğraf: Bernhard Kahrmann

Bu metin öncelikle ‘İstanbul Art News’da yayınlanmıştır: http://istanbulartnews.com/2013/07/08/ic-ice-iki-solo-sergi/

Solo Sergilerin Çoğul Hali

Sanatsal Diyaloglar: Cevdet Erek / Slavs and Tatars

 2011’den bu yana Künstlerhaus Stuttgart, farklı sanatsal konumlanmaları, solo-sergi sunumuyla biraraya getiren eşzamanlı ya da ardarda okumalar sunan bir program deneyimliyor. ‘Artistic Dialogues’ solo sergileri, kurumun iki farklı katına yayarak (ikinci ve dördüncü katlar) kimi zaman da iki katı da tek bir sanatçıya adayarak ya da farklı sezonları tek bir sanatçıya adayarak birbirini takip eden solo sergilere yer veriyor. Bu sergilerde Pedro Wirz, John Paul Raether, Annika Eriksson, Florian Zeyfang, Solmaz Shahbazi, David Blandy gibi sanatçıların yanısıra, Şener Özmen, Ahmet Öğüt, Nevin Aladağ ve Nilbar Güreş sololarıyla, Türkiye güncel sanat seyrinde kırılma noktalarını belirlemiş, ancak bugüne kadar daha önce monografik bir sunumla çok da ele alınmamış sanatçıların pratiklerine odaklanan bir yaklaşım okunuyor. Serinin ilk gördüğüm sergilerden biri olan Nilbar Güreş sergisinde, sanatçının yeni işlerinin yanı sıra dikkatimi, sanatçıya ait bireysel objelerin de sergilendiği neredeyse ufacık bir ‘Nilbar Güreş Nesneleri Müzesi’ tadı veren bir vitrin çekmişti. Sergiyi gezerken, Güreş’in dünyasına o kadar yakından giriyordunuz ki, vitrindeki nesneler sanat eseri mi, değil mi, sanatsal değeri nedir ne değildir, alınır mı satılır mı gibi materyalist soruları akla getirmeksizin; Nilbar’ın evinden, stüdyosundan çıkan bu enteresan ufak oyuncaklar, figürler, bilmem belki kağıt parçasına takılıp, Güreş’in salt sanatsal yaratımını fetişleştirmeyen, yaşadığı yerin kenarından köşesinden çıkan objelerle daha geniş bir okumaya davet ediliyordunuz. Sanatçının özel eşyalarından oluşan bu minik sunum, bir diğer deyişle sanatçının kişisel zevki hakkında ip uçları içeren bu seçki, kapı aralığından sanatçının evi ve atölyesine gizlice göz atma hissi yerine, Nilbar Güreş’in sanatına bakarken onun gramerini ve dilini daha iyi çözmemizi sağlıyor. İşte tam da bu sürprizli yaklaşımlar, solo-sergi dendiğinde akla gelen klasik-kronolojik sunumları sorgulayan bir ton içeriyor. Halen devam etmekte olan Cevdet Erek ve Slavs and Tatars sergisinden bir önceki Ahmet Öğüt kişisel sergisinde de buna benzer, sürprizli bir işaretleme vardı: sergiyi hazırlarken sanatçı ve küratörün (Adnan Yıldız) başlarına rastlantı eseri gelen gündelik olağan kaza ve karşılaşmar üzerinden yola çıkan, öykücü ve samimi bir vitrin sunumu yer alıyordu. Sanatsal diyaloglar serisinin beşinci ve son ayağı olan ‘Artistic Dialogues V: Slavs and Tatars ve Cevdet Erek’ sergisi, bana kalırsa tüm serinin en şaşırtıcı yerleştirmelerinden birini oluşturuyor. İlk bakışta her iki farklı kat, tamamiyle birer sanatçıya / sanatçı kolektifine adanmış gibi duruyor. Oysa ayrı katlarda tek bir sanatçı vurgusu ağır olsa da, her iki sergiye incelikli bir şekilde diğer sanatçının bir-kaç işi yerleştirilmiş. Bir diğer deyişle örneğin Slavs and Tatars’a adanan katta iki farklı Cevdet Erek çalışması, Cevdet Erek’e ayrılan katta ise yine iki tane Slavs and Tatars çalışması bulmak mümkün. Bu küratöryal işaretleme, Slavs and Tatars ve Cevdet Erek’in birbirileriyle neden ortak, paralel ve ikili bir okuma üretebileceğini ve neden bu iki farklı sanatsal konumların birbirileriyle aynı anda ele alındığını açıklıyor. Her ayrı katta, bir diğer sanatçının izine rastlamak ve diğer sanatçının pratiğiyle birlikte, mekanı bölmeden, ayrılmadan ele almak, aslında her iki kişisel sergiye de bütününde neredeyse ikili bir grup sergisi tadı veriyor. Böylelikle, ‘Sanatsal Diyaloglar’ın sadece kavramsal bir zeminde değil, aynı zamanda mekansal olarak sergi yerleştirmesinde de anlam kazanan bir önerme olduğunu ortaya konuyor. Birbirini içine geçen iki solo sergi, paralel bir tartışma, araştırma ve üretim alanına dönüşüyor. Sergi metninde bu ortak alan, soyutlamanın sadece sanatsal bir yöntem değil aynı zamanda eleştirel bir araç ve kavramsal düşüncenin sanatsal bir ruh hali olması olarak tanımlanmış. Hem sanatçı kolektifi olan Slavs and Tatars’da, hem de Erek’in pratiğinde özellikle mimari yerleştirmeler üzerinden giden, moderniteyle farklı ilişkilenmeler içeren bir soyutlama söz konusu.

Read more…

Letters to the Pacific, Reading-screening performance, Reading by Aaron Peck, Film Collage by Dominic Osterreid, Adam Harrison in Huguenot House, dOCUMENTA (13) Maybe Education and Public Programs, 2012. Photo by Malin Bernalt. This text is published in the book series ‘Mental Space’ edited by Elmas Deniz in collaboration with İstanbul based art magazine, ‘Sanat Dünyamız’ (March-April 2013). 

Didem Yazıcı

Fictional Questions on an Encounter at a Chinese Restaurant, Walking on Wire and Writing a Letter

Could writing letters be the exact opposite of acrobatics? Could you cultivate the balance and the agility that you have dictated over your body from one end to the other in your hands and mind too? What occurs to you while you are writing a letter, walking on wire or drinking green tea at a Chinese restaurant in the middle of a park? What are the differences between writing at a table chosen for you on the left corner of a restaurant and writing at your usual desk? While you are writing, how further can you set yourself aside and be the person or the city you are writing about? Would you interpret the architecture, the history and the urban planning in line with quotidian, political and economic values? Train, hotel room, mountain top, garden, park, restaurant, café, city center, country… how much would you care where the wire is tightened, where the letter is written, which table you are sitting at? What would you do if you saw your favorite writer at the neighboring table when you get weary strolling through an exhibition in the park on a summer day and walk into a restaurant, which you come across on your way? (That table on the far left corner at that Chinese restaurant.) Would borders, beliefs and identity crystallize when you explicate the city where you live in your letters that you penned like a diary and when you quote misunderstood lyrics? Forget the questions Pacific, read the letters.[1]

Letters to the Pacific

In his essay “If You Build it, They Will Come,” reprinted in his book Letters to the Pacific (2010), writer Aaron Peck reminds us of the reason why Giorgio Agamben did not accept the teaching position at New York University. Agamben likens the procedure of scanning thumbs and documenting prints for entering the USA with a visa, which has been in force since January 2004, to biopolitical tattooing at the Nazi concentration camps and therefore invalidates his entry. Approximately two years after Agamben’s text in which he announced his decision was published in Le Monde, Aaron Peck starts to write a series of letters from New York where he probably gave his fingerprints, like all of us who enter the USA on a visa. These letters that novelist and art critic Peck wrote in random intervals in 2006-2007 from New York where he was living for his doctoral art history research are not solely a series of letters; they also operate as an artistic medium—reproduced as a diary, a discussion platform, a literary exercise. Read more…

Bu metin ilk olarak ‘Zihinsel Mekan’ kitap serisinde basılmıştır. (Mart-Nisan 2013) ‘Zihinsel Mekan’ Elmas Deniz ve Sanat Dünyamız’ın ortaklaşa gerçekleştirdikleri bir oluşumdur. Fotoğraf: Malin Bernalt, Okuma: Aaron Peck, Film Kolaj: Dominic Osterreid, Adam Harrison

Pasifik’e Mektuplar ve Kurgusal Yanıtlar

Didem Yazıcı

Çin Lokantasında Karşılaşmak, İp Üzerinde Yürümek ve Mektup Yazmak Üzerine Kurgusal Sorular

Mektup yazmak akrobasi yapmanın tam tersi olabilir mi? Bedenine boydan boya dikte ettiğin denge ve çevikliği, eline ve aklına da işleyebilir misin? Mektup yazarken, ip üzerinde yürürken ya da bir parkın orta yerindeki bir Çin lokantasında yeşil çay içerken aklının ucundan neler geçer? Restoranın sol köşesinde senin için seçilmiş olan bir masada yazmak ile alışageldiğin çalışma masasında yazmanın farkları nelerdir? Yazarken, kendini bir kenara koyup, ne kadar yazdığın kişi ya da yazdığın kent olursun? Kentin mimarisini, tarihi ve mekansal düzenlemesini, gündelik, siyasi ve ekonomik değerlere göre mi okursun? Tren, otel odası, dağ, bahçe, park, lokanta, kafe, kent merkezi, taşra…  ipin nereye gerili olduğunu, mektubu nerede yazdığını, hangi masada oturduğunu ne kadar önemsersin? Ilık bir yaz günü parkta sergi gezerken, yorulup yolda rastladığın bir restorana girdiğinde, severek okuduğun bir yazarı yan masada görürsen ne yaparsın? (Hani o Çin restoranında sol uç köşedeki masa) Bulunduğun kenti, günlük yazarcasına kaleme aldığın mektuplarında irdelediğinde ve yanlış anlaşılan şarkı sözlerinden alıntı yaptığında; sınırlar, inançlar ve kimlik belirginleşir mi? Soruları unut Pasifik, mektupları oku.[1]

Read more…

This text originally published in the latest issue of Istanbul-based art magazine “Art Unlimited”, 2013 and only available in Turkish. Bu metin oncelikle “Art Unlimited” da yayinlanmistir.

Bundan yaklaşık on sene önce, küratörlük üzerine neredeyse yok denecek kadar az sayıda yayın olduğu zamanlarda, ‘Uluslararası Bağımsız Küratörler’  (Independent Curators International, ICI), ‘Words of Wisdom’ (2001)’ı  hazırlayarak, küratörlüğün değişmekte olan tanımı üzerine farklı yazarların metinlerinden oluşan bir kitap yayınlamıştı. 1990’larda küratörlüğün yeniden tanımlanmasında rol oynayan küratör kuşağından, 1970’lerde Kunsthalle Bern’deki konumundan ayrılarak, tarihte ilk bağımsız küratör olan Harald Szeemann’a, Seth Siegelaub’a kadar altmış farklı küratörün, gelecek kuşak küratörlere tavsiyelerinden oluşan bu kitap, on sene önce yayınlandığında alanındaki ilk kitaplardan biriydi. Bugün küratörlük üzerine yazılmış en kapsamlı kitaplardan biri olan ‘Thinking Contemporary Curating’ (Terry Smith) geçtiğimiz aylarda ICI’ın başlattığı yeni yayın dizisi ‘Perspectives In Curating’ in ilk kitabı olarak basıldı. Smith’in, ‘Güncel Küratörlüğü Düşünmek’ anlamına gelen bu kitabının son bölümünde 2012 Eylül ayında sona eren dOCUMENTA (13) analizine yer vermesi, kitabı hem mümkün olduğunca güncel kılıyor, hem de günümüz sergi yapımı pratiğini en iyi biçimde örneklendiriyor. Temelinde pratiğe dayalı olan küratöryel alanın kuramsallaşması ve tarihselleştirilmesi, ‘küratöryel’ kelimesinin gereğinden fazla ve abartılarak kullanıldığı tam da bugünlerde, durup düşünmeye teşvik ediyor. Küratörlüğün yanlız pratik bir alan değil, aynı zamanda kendi tarihi ve önermelerinin olduğu kuramsal bir alan olarak görmek, aynı zamanda kendi içinde tartışmalı olan bu pratiğin yüzeysel algılanışını kırma potansiyeli taşıyor. Afterall yayınlarının 2010’da başlattığı ‘Exhibition Histories’ kitap serisi de benzer bir motivasyonla, 70’lerden bu yana kırılma noktası olan sergileri ele alıyor.  1990’ların ortası ve sonlarına doğru yayınlanan, ‘The Avant-Garde In Exhibition’ ve ‘Thinking About Exhibitions’ gibi kitaplara artık alternatif olarak, küratörlüğü 1960’lardan bugüne tarihselleştiren, eleştiren ve farklı küratöryel yaklaşımları inceleyen yeni bir bibliografya dizini oluşuyor. Read more…

Bu yazı, ‘Regarding Andy Warhol: Sixty Artists, Fifty Years’ sergisi üzerine kaleme alınmıştır, Metropolitan Müzesi, Eylül-Aralık 2012. Artam Global Art, Ocak-Şubat 2013 sayısında yer almıştır.

Sergi yapımı, klasik sanat tarihsel okumalara alternatif olarak, sergilenen işlerin belirli bir konsept içinde yeniden düşünülmesini önerebilir. Ancak bu yaklaşım her defasında eleştirel ve bağımsız bir dilin grameri olabilir mi? Özellikle koleksiyon merkezli çalışan sanat kurumlarının, farklı küratöryel yaklaşımlar geliştirerek sanat tarihini yeniden yazma çabaları alternatif okumalar sunuyor olsa da,  kimi zaman didaktik  ve sorunlu bir sunuma dönüşebiliyor.  Bir sanatçı belirleyip, o sanatçının pratiğinin izinde farklı sanatçılara yer veren sergiler, bir süredir rastlayıp tartışmalı ve düşündürücü bulduğum bir küratöryel yöntem. Eğer serginin retrospektif ya da sanat tarihini yeniden yazma gibi bir kaygısı yoksa, ve daha çok günümüzde üretim yapan sanatçıların birbirleri ile olan sanatsal diyaloglarına bakıyorsa, bu yöntem çok daha bereketli bir şekilde işlerlik kazanıyor. Felix Gonzalez Torres’in dört farklı işi üzerinden, bienalin ana temalarını tartışan 12. Uluslararası İstanbul Bienali, merkezine aldığı sanatçı ile ölçülü bir ilişki kurmuştu. Ne Torres’in işlerini merkeze alıp sergileyerek, sergilenen işleri gölgeledi, ne de sanatçıların göbeğini Torres’e direkt olarak bağlayan karşılaştırmalı bir okuma sundu. Küratöryel yaklaşım, daha mütevazi bir şekilde, sergiye Torres geleneği üzerinden bakmamızı önerdi. Tek bir sanatçıdan yola çıkarak, sergi programı hazırlayan, New York’un bağımsız sanat kurumlarından, The Artist’s Institute, bu yöntemi çok daha verimli ve canlı bir şekilde ele alıyor. Manhattan, Bowery’de bulunan ufak mekanında tek bir sanatçı davet edip, altı ay boyunca sanatçının tek bir işini sergileyip, farklı disiplinlerden sanatçıların katılımıyla serginin yanında farklı işlere yer vererek akışkan ve sürdürülebilirliği olan bir tartışma ortamı sunuyor. Tek bir sanatçı pratiğinden yola çıkıp, esnek ve işler arasındaki iletişime önem veren bu yaklaşımlar küratöryel model denemeler ve sanatı farklı deneyimleme biçimlerimiz açısından özellikle heyecan verici. Ancak, bu yaklaşım farklı bağlamlarda,  daha sınırlı ve keskin hatlarla uygulandığında kolaylıkla çelişkili bir yöntem haline gelebiliyor. Read more…